بهداشت آب

نقش آب در انتقال بيماريها

1 ـ بيماريهايي كه در اثر افزايش يا كمبود املاح محلول، موجود در آب آشاميدني بروز مي‌كند

2 ـ بيماريهايي كه آب وسيله انتقال آنها است

3 ـ بيماريهايي كه آب، محيط پرورش ميزبان يا عامل سببي آنها است

4 ـ بيماريهايي كه آب به صورت غيرمستقيم در انتشار آنها نقش دارد.

1-1- نقش افزايش املاح محلول در انتقال بيماريها

1-1-1- مِتهِموگلوبينمي (Blue babies) Methemoglobinemia

            اين بيماري در اثر افزايش نيترات به ميزان 45 ميلي‌گرم بر ليتر ايجاد مي‌گردد.

 

 

1-1-2- فلوئوروزيس دندانها Dental Fluorosis :          

افزايش ميزان فلوئور بيش از 2 تا 3 ميلي‌گرم بر ليتر در آب آشاميدني.

1-2-3- سرطان‌زايي

- افزايش هيدروكربورهاي حلقوي در غلظت بيش از 2/0 ميكروگرم بر ليتر در آب آشاميدني

- افزايش احتمال بروز سرطان در مصرف آبهاي آلوده بيش از 05/0 ميلي‌گرم بر ليتر ارسنيك

- افزايش احتمال بروز سرطان در مصرف آبهاي آلوده به تركيبات نيتروزامين.

1-2- نقش كاهش املاح محلول با انتقال بيماريها

1-2-1- كمبود يد كمتر از يك ميلي‌گرم بر ليتر مشروط بر عدم تامين يد مورد نياز از ساير منابع غذايي

1-2-2- پوسيدگي دندان، كمبود فلوئور كمتر از 5/0 ميلي‌گرم بر ليتر باعث افزايش پوسيدگي دندان

1-2-3- بيماري‌هاي قلبي ـ عروقي، مصرف آبهاي سبك (كمتر از 100 تا 150 ميلي‌گرم بر ليتر) باعث گسترش بيماريهاي قلبي، عروقي مي‌گردد.

2- بيماريهايي كه آب

وسيله انتقال بيماري است

2-1- ويبريو كلرا، عامل وبا Vibrio Cholerae

2-2- سالمونلا تيفي، عامل تب روده Typhoid Fever

2-3- شيگلا، عامل شيگلوز Shigellosis

2-4- فرانسيسلا تولارنسيس، عامل تولارمي Francisella Tularensis

2-5- مايكوباكتريوم توبركولوزيس، عامل سِل Tuberculosis

2-6- لپتوسپيرا، عامل لپتوسپيروز Leptospirosis

2-7- آنتاموبا هيستوليتيكا، عامل آميبياز Entamoeba histolytica

2-1- Vibrio Cholerae

            باكتري است متحرك، هوازي بي‌هوازي اختياري، گرم منفي، بدون اسپور، بدون كپسول، در دماي 22-40 درجه سانتيگراد رشد مي‌كند.

·        در البسه مرطوب و آلوده 1-3 روز

·        در سبزيجات و ميوه هاي تازه 4-7 روز

·        در مخازن نگهداري آب 6 تا 9 هفته

·        در آب دريا تا 4 روز

·        در آبهاي سطحي تا 13روز

روش كنترل

·        كلرزني 2 تا 3 ppm براي مدت 10 دقيقه.

·        شستشوي توالتها با گندزدا

·        حوضچه ته نشيني

·        استفاده از صافي شني كند

2-2- Typhoid Fever

            عامل بيماري سالمونلا تيفي، باسيل متحرك، بدون اسپور، هوازي بي‌هوازي اختياري، جايگريني در روده، ورود به غدد لنفاوي، جريان خون، بروز تب شديد.

·        در آبهاي گل آلوده تا يكسال

·        در مخازن نگهداري تا 6 ماه

·        در يخ تا 3 ماه

·        كره، خامه، پنير تا چند هفته

آلودگي از طريق آب آلوده، غذاي آلوده، حشرات

روش كنترل

·        گندزدايي با كلر

·        بهداشت فردي

·        كارت معاينه بهداشتي (ناقلين سالم)

·        كنترل حشرات

·        كنترل مخازن آب

·        رعايت فاصله در محل توالتها

2-3- Shigellosis

            از دسته آنتروباكترياسه مي‌باشد، بدون تاژك و بي‌حركت، بدون كپسول و اسپور، ميله اي شكل.

داراي 4 گونه اصلي:

S . Sonnei

S . Dysenteriae

S . Flexneri

S . Boydii

علائم: ايجاد اسهال همراه بلغم و خون

در آبهاي تميز تا يكماه و در آب دريا تا 15 روز زنده مي‌ماند.

 

روشهاي كنترل

·        آموزش بهداشت فردي

·        كنترل افرادي كه با موادغذايي سروكار دارند

·        كنترل حشرات نظير مگس

·        بهداشت موادغذايي (مخصوص مواد لبني)

·        رعايت فاصله در چاههاي توالت با مخازن و چاههاي آب

ـ كنترل عوامل ميكروبي حداقل 11 متر در خلاف جهت حركت آبهاي زيرزميني

ـ كنترل عوامل شيميايي حداقل 45 متر در خلاف جهت حركت آبهاي زيرزميني

ـ كلرزني آب مصرفي و كنترل مخازن نگهداري

2-4- Francisella Tularensis

            باسيل غيرمتحرك، گرم منفي، مطلقاٌ هوازي، عامل بيماري مشترك انسان و حيوان، مخزن، اكثراٌ حيوانات وحشي، حيوانات اهلي

 

عامل انتقال:

·        تماس با آب، گل و لجن آغشته به مدفوع حيوانات آلوده.

·        تماس زخمهاي پوستي با محيط آلوده.

·        حشرات نيش زننده.

·        مصرف گوشت آلوده شكار.

·        عامل بيماري در آبهاي سرد تا 23 روز و در آبهاي يخ‌زده تا 30 روز زنده مي‌ماند.

·        در اثر تماس زخم با محيط آلوده ايجاد تورم در محل زخم.

·        در اثر تماس چشمها با آب آلوده ايجاد ورم ملتحمه چشم.

·        در اثر مصرف خوردن گوشت آلوده شكار عوارض گوارشي.